Klucze dynamometryczne - jaki wybrac?

2024-07-10

Klucze dynamometryczne pozwalają na kontrolę momentu obrotowego podczas dokręcania śrub, zapewniając bezpieczne dokręcenie elementów złącznych. Są niezastąpione, gdy liczy się powtarzalność z wymaganą dokładnością. Przedstawiamy przegląd typów kluczy dynamometrycznych.

Wybierając klucz dynamometryczny należy nie tylko wybrać jego rodzaj, ale warto również zwrócić uwagę na inne kwestie mające wpływa na rodzaj wykonywanej pracy i jej precyzję.

Klucz dynamometryczny mechaniczny, klucz klikowy

To najpopularniejszy rodzaj klucza dynamometrycznego, który wydaje charakterystyczny dźwięk po osiągnięciu ustawionego momentu, np. klucz dynamometryczny Click-Torque Wera. To wyjątkowo wszechstronne narzędzie, pozwalające w większości modeli na dokręcanie z wartością od 20 do 200 Nm, dzięki czemu sprawdza się przy precyzyjnym przykręcaniu delikatnych elementów, jak i w przypadku kół dużych samochodów. Jest łatwy w obsłudze i precyzyjny.

Klucz dynamometryczny wskazówkowy - zegarowy

Pokazuje moment obrotowy za pomocą wskazówki na skali. Jest mniej dokładny niż mechaniczny. To klasyczne rozwiązanie charakteryzuje się prostą budową i nieskomplikowanym działaniem, co może być zarówno zaletą, jak i wadą. Zaletą jest niska cena — klucze dynamometryczne wskazówkowe są znacznie tańsze od bardziej skomplikowanych modeli, co sprawia, że są dobrą opcją przy ograniczonym budżecie. Wadą jest mniejsza dokładność pracy narzędzia. Siła dokręcania jest pokazywana przy pomocy wskazówki z podziałką, co może być niewygodne, gdy potrzebujesz dokręcić element ze ściśle określoną siłą.

Klucz dynamometryczny łamany

Ramię klucza łamie się o ok. 20 stopni po osiągnięciu ustawionego momentu. To proste, ale niezawodne rozwiązanie. Klucz jest wyposażony w zawias, który łamie ramię o 20 stopni, gdy zostanie osiągnięta ustalona siła dokręcania, co daje pewność, że uzyskano właściwy moment.

Elektroniczny

Elektroniczne klucze dynamometryczne to zaawansowane narzędzia zapewniające wysoką precyzję i dodatkowe funkcje w porównaniu do tradycyjnych kluczy mechanicznych. Są one szczególnie cenione w profesjonalnych zastosowaniach, gdzie wymagana jest najwyższa precyzja i możliwość dokumentowania wyników. Idealnie nadają się do prac w przemyśle, zaawansowanej mechanice samochodowej czy w serwisach specjalistycznych urządzeń. Oferują wysoką dokładność pomiaru, szeroki zakres momentu obrotowego, różne tryby pracy (pomiar momentu maksymalnego, śledzenie), uniwersalność (możliwość pracy z gwintami lewymi i prawymi) oraz różne jednostki pomiaru. Przykładem takiego klucza jest klucz dynamometryczny elektroniczny, 713R/6 STAHLWILLE.

Na co warto zwrócić uwagę wybierając klucz dynamometryczny?

Poza oczywistym wyborem, jakim jest rodzaj klucza warto zwrócić uwagę na:

Zakres momentu obrotowego - 2,5-30 Nm do delikatnych elementów, 20-200 Nm do prac przy silnikach, minimum 400 Nm do kół samochodowych.

Moment obrotowy klucza dynamometrycznego to siła skręcająca, z jaką klucz dokręca lub odkręca śruby. To kluczowy parametr określający, z jaką precyzją i siłą następuje. Aby zapobiec zbyt luźnemu lub mocnemu dokręcenia klucze dynamometryczne umożliwiają ustawienie i kontrolę momentu obrotowego. Zbyt mały - może prowadzić do obluzowania się elementów, natomiast zbyt duży do ich uszkodzenia lub zniszczenia gwintu.

Rozmiar gniazda - 1/2”, 1/4”, 3/8”

Klucze dynamometryczne z gniazdem 1/2" stosowane są do prac wymagających większego momentu obrotowego, który wynosi zazwyczaj 20-335 Nm. Klucze dynamometryczne z gniazdem 1/4" używane są do prac wymagających niższego momentu obrotowego i dużej precyzji - zakres momentu obrotowego wynosi 2-20 Nm. Z kolei klucze dynamometryczne z gniazdem 3/8" przystosowane są do prac wymagających średniego momentu obrotowego, który wynosi zazwyczaj 10-110 Nm. Klucze 1/2" zazwyczaj wykorzystywane są w pracach samochodowych i przy cięższych maszynach, podczas gdy klucze 1/4" i 3/8" są przeznaczone do prac lekkich, np. przy rowerach lub mniejszych urządzeniach.

Rodzaj gniazda: sześciokątne, prostokątne

Klucze dynamometryczne z gniazdem sześciokątnym mogą obsługiwać szerszy zakres momentów, od niskich (2-10 Nm dla 1/4") do wysokich (powyżej 200 Nm dla większych rozmiarów). Są bardziej uniwersalne i kompatybilne z szeroko dostępnymi nasadkami. Klucze dynamometryczne z gniazdem prostokątnym są zazwyczaj stosowane do niższych i średnich zakresów momentu, często od 12 do 60 Nm. Używane są w specjalistycznych zastosowaniach w przemyśle.

Margines błędu - to parametr, który określa dokładność kluczy dynamometrycznych. Im mniejsza jest ta wartość, tym bardziej precyzyjny jest klucz.

Dobrej jakości klucze mają margines błędu wynoszący ok. ±4%, ale wysokiej jakości klucze dynamometryczne mogą oferować jeszcze lepszą dokładność wynoszącą ok. ±2% przykładowo.