Jak zbudować ławkę z pnia drzewa?

Zalety drewnianych ławek

Ławki wykonane z tworzyw sztucznych mogą wydawać się atrakcyjne, lecz niestety nie zawsze są trwałe. W zależności od jakości wykonania mogą ulegać wychyleniom, blaknąć pod wpływem warunków atmosferycznych, a materiał może stawać się kruchy. Dla tych, którzy cenią trwałość oraz bezpieczeństwo, warto rozważyć konstrukcję ławki drewnianej.

W dobie dostępności tanich ławek ogrodowych z tworzyw sztucznych czy nowoczesnych modeli z metalu, wielu ludzi zastanawia się, dlaczego w ogóle warto rozważyć własnoręczne zbudowanie ławki z drewna. Odpowiedź na to pytanie jest bardzo prosta: drewno ma niepowtarzalny, rustykalny urok, który trudno porównać z innymi materiałami. Poza tym, ławki drewniane charakteryzują się znacznie większą stabilnością i bezpieczeństwem oraz wymagają minimalnej konserwacji.

Jaki rodzaj drewna użyć?

Drewno modrzewiowe stanowi wybór niezwykle praktyczny. Dzięki swojej naturalnej odporności, drewno liściaste jest mniej podatne na ataki owadów i grzybów w porównaniu do innych gatunków drewna. Ponadto charakteryzuje się wysoką kwasoodpornością oraz odpornością na niekorzystne warunki atmosferyczne. Niemniej jednak, drewno tekowe, eukaliptusowe, robiniowe czy cedrowe również doskonale sprawdzają się w produkcji mebli ogrodowych, ze względu na zawarte w nich cenne olejki eteryczne.

Jakie powinny być szerokości i głębokości siedziska?

Dla większości osób komfortowa głębokość siedziska wynosi od 43 do 50 centymetrów. Dodatkowo, warto rozważyć projektowanie siedziska o szerokości wynoszącej co najmniej 45 centymetrów na jedną osobę – większa przestrzeń oznacza wygodniejsze miejsce do siedzenia.

Jaka powinna być odpowiednia wysokość oparcia?

Jeśli nie jest to ławka przeznaczona specjalnie dla dzieci, to warto zadbać o to, aby oparcie było wyższe niż 50 centymetrów.

Jaka wysokość podłokietników?

Podłokietniki nie są konieczne, ale jeżeli już zdecydujemy się na nie, zależności od Twojego gustu, sensowna będzie wysokość od 20 do 28 centymetrów.

Pień drzewa:

• 1 metr drzewa jako siedzisko i oparcie.
• Dwa 50 centymetrowe klocki na dwie stopy.
• Kantówki lub mniejszy pień przecięty na pół który posłuży do przymocowania oparcia na siedzisku.
• Przeznaczenie: Miejsce do siedzenia, podparcie oraz nóżki. Jeżeli masz dostatecznie dużo drewna, z tego materiału można również stworzyć podłokietniki.
• Długość pnia drzewa ma wpływ w zależności od pożądanej długości ławki. Natomiast im większa średnica pnia, tym szersza ławka. Dodatkowe informacje na ten temat zawarte są w sekcji "Instrukcja".

Potrzebne narzędzia:

• Skrobak do kory: do usuwania kory
• Piła łańcuchowa:  do cięcia pnia drewna
• Strugarka: do szlifowania i wygładzania powierzchni
• Szlifierka kątowa: do frezowania wgłębień
• Wiertarka + wiertło do drewna: do wiercenia otworów w drewnie
• Wkręty do drewna: do mocowania siedziska i oparcia
• Miara składana lub taśma miernicza: do odmierzania długości
• Kątomierz: żeby sprawdzić kąt podłokietnika i oparcia
• Impregnat do drewna: do zabezpieczenia drewna przed złymi warunkami atmosferycznymi

Instrukcja:

• 1 - Obróbka pnia z kory

Jeśli nie masz gotowego materiału, z którego można zbudować ławkę, procedura wygląda następująco:
Najpierw usuń korek z pnia drzewa za pomocą skrobaka. Jest to szczególnie łatwe w przypadku pni drzew, które były przechowywane w cieniu przez sześć do 12 miesięcy. Warstwa kambium często odpada prawie sama. Jeśli chcesz, aby powierzchnia była całkowicie gładka, pamiętaj o pracy z zachowaniem czystości, zwłaszcza przy krawędziach. Pozostała cienka warstwa kory może również nadać ławce naturalny i elegancki wygląd.

• 2 - Piłowanie pnia drzewa

Kolejnym etapem jest dokonanie przecięcia pnia drzewa przy użyciu piły łańcuchowej, aby odseparować drewno przeznaczone na siedzisko i oparcie od pozostałej części pnia, która zostanie wykorzystana do wykonania nóg.

• 3 - Przycinanie na wymiar

Następnie przystępujemy do kolejnego etapu, którym jest ponowne przecięcie fragmentu pnia ławki. Im wolniejsze jest to cięcie, tym bardziej równa będzie krawędź cięcia. Optymalnie jest dążyć do wykonania cięcia centralnego, ponieważ w efekcie finalnym gotowa ławka będzie prezentować się bardzo równomiernie.

• 4 - Szlifowanie

Aby uzyskać gładkie i równomierne powierzchnie, należy przeszlifować je kawałek po kawałku za pomocą struga. Możesz sprawdzić, czy wszystko jest ładne i gładkie, ostrożnie przesuwając po nich dłonie, pamiętaj o ostrożności: załóż rękawice robocze. Opcjonalnie: Można również delikatnie spłaszczyć oparcie, korzystając z szlifierki kątowej o średnicy 125 lub strugarki elektrycznej. Dzięki temu cała konstrukcja będzie wyglądać bardziej estetycznie i zajmie mniej miejsca.

• 5 - Frezowanie

Następnie, w dolnej części pnia drzewa, tworzy się wgłębienia przy użyciu szlifierki kątowej. Okrągłe nóżki zostaną do nich później przytwierdzone. Podczas frezowania ważne jest regularne dopasowywanie nóżki do wgłębienia, aby upewnić się, że całość jest równomiernie wyrównana.

• 6 - Czyszczenie krawędzi

Przed montażem ławki konieczne jest usunięcie i wygładzenie wszystkich twardych i ostrych krawędzi, aby zminimalizować ryzyko potencjalnych urazów oraz ułatwić proces malowania w dalszym etapie.

• 7 - Przygotowanie nóżek

Teraz, należy przygotować nogi ławki. Często wykonuje się je z jednego kawałka pnia drzewa, przecinając go na dwie równe części przy użyciu piły łańcuchowej.

• 8 - Testowanie i mierzenie

Teraz to doskonały moment, aby przeprowadzić próbne ustawienie ławki. Zwróć uwagę na następujące kwestie:

• Czy ogólny wygląd prezentuje Cię zadawala?
• Czy odległość między stopami jest optymalna?
• Czy odległość boczna między stopami a siedziskiem jest równomierna?

Jeśli coś nie wydaje się być odpowiednie, możesz teraz dokładnie zmierzyć i, jeśli to konieczne, wprowadzić poprawki.

•  9 - Montaż nóżek

Jeśli wszystko jest w porządku, można teraz zamocować nóżki od spodu siedziska. Po uprzednim wywierceniu otworów, używając wiertarki elektrycznej. Używając metalowych wkrętów do drewna, wbij je w drewno za pomocą młotka, a następnie dokręć dokładnie za pomocą wkrętaka lub klucza ręcznego.

• 10 - Wywiercenie otworów pod oparcie

Teraz można przystąpić do wstępnego wiercenia otworów pod oparcie. W tym celu świetnie sprawdzi się wiertło typu Forstner, które pozwoli na stworzenie odpowiednio dużych otworów pod kantówkę.

• 11 - Załóż oparcie

Mniejszy pień drzewa lub kantówki przekształca się w uchwyty do oparcia. Jeden koniec jest obrabiany za pomocą szlifierki kątowej, aby idealnie pasował do przygotowanych wcześniej otworów. Korzystniej jest, gdy oparcie nie jest zamocowane pod kątem 90 stopni do siedziska, ale jest delikatnie pochylone. Aby zagwarantować równy kąt nachylenia obu kantówek, warto dokładnie sprawdzić pomiar za pomocą kątomierza, zamiast polegać na wyczuciu. Kiedy kantówki/pieńki dokładnie dopasują się do otworów prowadzących, oparcie można przymocować, używając wystarczająco długich wkrętów do drewna.

• 12 - Zabezpieczenie przed złymi warunkami atmosferycznymi

Aby zabezpieczyć drewno należy je zaimpregnować. W tym celu konieczne jest jego pokrycie olejem lub woskiem do drewna. W większości przypadków zaleca się również użycie podkładu, aby chronić drewno przed przebarwieniami spowodowanymi działaniem sinizny i atakami grzybów. Po dokładnym wyschnięciu, zalecane jest nałożenie jednej lub dwóch warstw lakieru.

Wskazówki:

• Metalowe podpórki do mocowania oparcia zamiast kantówek lub małych pieńków

Jeżeli nie jesteś pewien co do stabilności kantówki lub pieńków przy oparciu, alternatywnie możesz użyć metalowych wsporników, aby połączyć siedzisko z oparciem. Choć może to nieco utracić naturalny urok drewna, konstrukcja staje się jeszcze bardziej solidna.

• Łatwiej zamontować nóżki

Jeżeli frezowanie wgłębień na nóżki jest zbyt skomplikowane, istnieje również opcja osadzenia siedziska na nóżkach i połączenia ich długim metalowym prętem. Powstałe otwory można łatwo ukryć, wkładając drewniany kij o średnicy otworów i odpowiednio go przycinając. Alternatywnie, można również wykorzystać resztki drewna z pnia do stworzenia zatyczek na otwory. W obu przypadkach warto usunąć nadmiar materiału za pomocą struga, aby uzyskać gładką i równą powierzchnię siedziska.

• Dwie deski na oparcie zamiast jednej

Jeśli siedzisko lub oparcie wykonane z połowy pnia drzewa jest dla Ciebie zbyt duże, można podzielić oparcie dodatkowo na dwie połówki, przecinając je wzdłuż.

• Wyrycie nazwy lub daty na ławce

Wygrawerowana data lub nazwa ławki to często ciekawy prezent. Można łatwo wygrawerować imiona, nazwę lub datę za pomocą małego dłuta, co sprawi, że prezent będzie wyjątkowy i spersonalizowany. 

Jak pielęgnować drewnianą ławkę:

Zakres koniecznych zabiegów pielęgnacyjnych zależy głównie od rodzaju drewna. Ławka wykonana z drewna iglastego, takiego jak sosna, buk czy świerk, wymaga regularnego szlifowania i lakierowania. W przypadku drewna liściastego pielęgnacja jest znacznie prostsza.

Uwaga: Ściereczki wykonane z mikrofibry mogą uszkodzić drewno, usuwając oleje. Bardziej odpowiednie są zwykłe bawełniane ręczniki, choć równie dobrze można użyć gąbek lub pędzli do pielęgnacji drewna.

Dodatkowo, po podstawowym czyszczeniu, zaleca się pokrycie drewna olejem pielęgnacyjnym co najmniej dwa do trzech razy w roku. Warto jednak wybierać produkty z rozważnością, ponieważ wersje bezbarwne zazwyczaj nie zapewniają ochrony przed promieniowaniem UV, co może prowadzić do szarości drewna. Ponadto, oleje nie powinny zawierać rozpuszczalników, aby nie naruszyć naturalnej ochrony drewna. Do aplikacji oleju nadają się bawełniane ściereczki, podkładki i pędzle.